یک کارشناس مسائل هسته‌ای به خبرآنلاین گفت:غنی سازی بیست درصدی جزو حقوق قانونی ایران به عنوان عضوی از آژانس و ان‌پی‌تی است. آنها به طور ضمنی حق غنی سازی ما را پذیرفته اند.اما غنی سازی بیست درصدی جزو بندهایی بود که قرار شد در ازای لغو تحریم ها متوقف شود.

مهسا مژدهی: گام آخر ایران برای بازگشت به غنی سازی بیست درصدی اورانیوم در کشور و اطلاع این موضوع به آژانس بین المللی انرژی اتمی، موج تازه ای از نگرانی ها در غرب به وجود آورده است. اعضای توافق هسته ای مایلند که ایران هر چه سریع تر گام هایی که برداشته را متوقف کند و به تعهداتش در برجام بازگردد. با این حال تهران می گوید تا زمانی که این کشورها به هیچ یک از قول و قرارهایشان پایبند نیستند، ایران به روند خود ادامه خواهد داد.

در خبرآنلاین با ابوالفضل ظهره وند کارشناس مسائل هسته ای در مورد گام تازه ایران به گفتگو نشسته ایم:

 ایران به تازگی به آژانس انرژی اتمی اعلام کرده که غنی سازی بیست در صد را از سر می گیرد. این نخستین بار است که کشورمان پس از شش سال دست به چنین اقدامی می زند. تصمیم ایران چه شرایطی را ایجاد می کند؟

شرایطی که نباید اتفاق می افتاد پیش از این افتاده است. غنی سازی بیست درصدی جزو حقوق قانونی ایران به عنوان عضوی از آژانس و ان‌پی‌تی است. آنها به طور ضمنی حق غنی سازی ما را پذیرفته اند.اما غنی سازی بیست درصدی جزو بندهایی بود که قرار شد در ازای لغو تحریم ها متوقف شود،اما الان بیش از پنج سال گذشته و نه تنها از لغو تحریم ها خبری نیست بلکه هم به میزان تحریم ها افزوده شده و هم اینکه طرف اصلی که ما با او توافق را امضا کردیم،از برجام خارج شده است. شروع غنی سازی بیست درصد با هدف ایجاد توازن بین تعهدات و تکالیف است. ما به تکلیف خود عمل کردیم آنها باید به تعهد عمل می کردند. هر کجا که آنها بخواهند به تعهداتشان برگردند ما این غنی سازی بیست درصدی را دوباره متوقف می کنیم. فعالیت صلح آمیز هسته ای هم درصد ندارد.

شما ممکن است به تکنولوژی برسی که نیاز به غنی سازی ۶۸درصد داشته باشد.می خواهم بگویم درصد یک ادرس غلط است که غربی ها می دهند. آنها به طور کلی با موضوع غنی سازی و توانایی ایران در این حوزه مشکل دارند.درصد اصلا اهمیتی ندارد.طرح این مسائل دقیق نیست و باید آن را تصحیح کرد.غربی ها با پیشرفت تکنولوژی ایران مشکل دارند.با این نوع سبک زندگی و سبک اداره کشور مشکل دارند. به هرحال از نظر من این به معنای خروج از برجام نیست اما به این معنا نیست که ما  به تکلیف عمل کنیم اما آنها زیر میز بزنند. رابطه پایین دستی و بالا دستی که نداریم. این رابطه توازنش را از دست داده و ایران می خواهد این توازن را به دست بگیرد. در نهایت ممکن است دوباره هر دو به نقطه صفر برسند که ایران بگوید طبق آنچه امضا کرده ایم ما تا ۲۰۲۳ به این موضوع پایبند می مانیم.

بنابراین آنها باید با خودشان تعیین تکلیف کنند و این جنازه در حال احتضار را به دوش بکشند. دنیا متوجه شده که ایران حداکثر انعطاف را نشان داده است و این حداقل کاریست که ایران می تواند بکند.

>>> بیشتر بخوانید:
صالحی: به آژانس نامه داده‌ایم که بازرسان بیایند فک پلمپ کنند
کنایه دیپلمات روس به درز دوباره گزارش آژانس درباره ایران

یک نگرانی وجود دارد که به خاطر از سرگیری غنی سازی بیست درصدی چین و روسیه هم در کنار غربی ها قرار بگیرند و اگر ایران در موقعیتی نیاز به رای منفی یا وتوی این دو کشور داشت نتواند روی آنها حساب کند. چنین نگرانی تا چه حد می تواند جدی باشد؟

این احتمال وجود ندارد. چین و روسیه هم اذعان دارند که حیثیتشان پای برجام است. اما چون طرف اصلی امضا کننده آمریکا بوده، این امریکاست که باید پاسخگو باشد. ما باید از چین و روسیه بخواهیم که پای این توافق بایستند و به عنوان دو عضو اصلی شورای امنیت از دیگران سوال کنند. حرکت ما نوعی واکنش است و در جهت متوازن سازی اقدام می کنیم. ما از شورای امنیت نمی ترسیم. بحث ما ایجاد چالش نیست. احقاق حقوق است. ما در چارچوب درست بازی کردیم و آنها بودند که خلافش را انجام دادند. 

چین و روسیه هم الان طرف مشکلاتی با امریکا هستند. همین گرفتاری ها را الان چین دارد. روسیه را ایالات متحده تهدید می کند. ما با روسیه و چین بسترهای همکاری راهبردی و مشترک داریم و این ما هستیم که باید از آن استفاده کنیم. ما یک حقی داریم که اگر حقمان است آن را با گردن کج و التماس به دستش نمی آوریم. الان بریتانیا با بیست و هفت عضو اتحادیه اروپا چانه زنی می کند. از موضع اقتدار نباید خارج شد. چه تحریمی می خواستند اعمال کنند که نکرده اند؟

ما با چالش ها مقابله می کنیم اما چالشگر نیستیم . طبق قوانین دنیا و آژانس خواهان حقمان هستیم.

با گامی که ایران برداشت آینده برجام با دولت بایدن چطور پیش خواهد رفت؟ رییس جمهور آینده امریکا به تازگی به سختی اوضاع بین تهران و واشنگتن اشاره هایی کرده است و برخی معتقدند که غنی سازی بیست درصدی می تواند اوضاع را پیچیده تر کند.

همین ادبیاتی که من می گویم در آمریکا هم هست.بایدن وقتی بازی می کند درچارچوب منافع ملی آمریکاست نه منافع راست و چپ. در ضمن یادمان باشد بایدن، بایدن اوباما نیست و امریکا هم امریکای زمان اوباما نیست. جمع کردن این کشور در شرایط کرونا و پساکرونا کار ساده ای نیست.ما باید شرایط را به خوبی ببینیم. بایدن قطعا در چارچوب منافع ملی بازی می کند.سرمایه دولت ترامپ تحریم ها و فشارهای مضاعف بود که بایدن هم از آن استفاده می کند. هر چه هم به او بگویند می تواند بگوید این وضعیت به من مربوط نبوده و امضای کنگره پای آن است. بایدن از این ادبیات استفاده کرده و بازی می کند. او دلش برای ایران و دیگران نسوخته. استراتژی این دو یعنی ترامپ و بایدن یکی است و هر دو از برجام برای تغییرات داخلی در ایران استفاده می کنند.

این به آن معنی است که نمی شود توقع داشت جو بایدن سیاست هایی مشابه با دولت اوباما را در پیش بگیرد و مسیر انتخابی او چیزی بین ترامپ و اوباما باشد؟

نوع نگاه و سیاست است که فرق میکند اما رویکرد یکی است. بایدن قطعا از ایران می خواهد که به تعهدات خودش برگردد و بعد هم سعی می کند بدون دادن هزینه به برجام برگردد. این اشتباه است و دولت ایران نباید موافقت کند چون به نفع ما نخواهد بود. ما باید بر سر گام هایی که برداشته ایم بایستیم تا تعهدات آنها به تکالیف ما برسد. نه اینکه تکالیف ما کامل بشود و آنها از صفر شروع کنند. آنها فقط وعده می دهند که فقط تحریم های ترامپ را بر می دارند، آنهم به شرطی که ایران به تکلیف خودش برگردد. در حالی که بایدن نه تنها تحریم ها را باید بردارد بلکه به تکالیفی که در برجام به عهده ایالات متحده گذاشته شده، باید برگردد. اگر بایدن بدون هزینه به برجام برگردد می تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند و علیه ما اجماع سازی کند. ما باید این وضعیت را به خوبی ببینیم و برایش برنامه ریزی داشته باشیم. باید بدانیم که این اجماع سازی و امکان آن خطری ست که بایدن برای ما دارد. خودش هم صریحا می گوید که می خواهد برجام را به یک برجام جدید تبدیل کند.